ഇന്ത്യന്‍ സ്വാതന്ത്രസമരചരിത്രത്തേക്കാള്‍ പഴക്കമുണ്ട് നമ്മുടെ ദേശീയപതാകയുടെ കഥയ്ക്ക്. ഒന്നാം സ്വാതന്ത്ര്യസമരം പൊട്ടിപ്പുറപ്പെട്ട 1857ലാണ് ചെങ്കോട്ടയില്‍ ആദ്യമായി പതാക ഉയരുന്നത്. സ്വാതന്ത്രസമരചരിത്രത്തില്‍ പിന്നീട് നിരവധി പതാകള്‍ ഉയര്‍ന്നുവന്നു. ആന്ധ്രാ സ്വദേശിയായ പിംഗലി വെങ്കയ്യയാണ് ദേശീയപതാകയുടെ ശില്‍പി.
ഇന്ത്യയുടെ ആദര്‍ശവും പാരന്പര്യവും വ്യക്തമാക്കുന്ന ത്രിവര്‍ണപതാകയെ 1947 ജുലൈ 22ന് ചേര്‍ന്ന കോണ്‍സ്റ്റിറ്റുവന്‍ഡ് അസംബ്ലിയാണ് ദേശീയപതാകയായി അംഗീകരിച്ചത്. അതിനു മുന്പ് ദേശീയബോധം പ്രതിനിധീകരിക്കാന്‍ പല വര്‍ണങ്ങളിലും പതാകകള്‍ പാറികളിച്ചിരുന്നു. 1929ല്‍ ഇന്ത്യന്‍ നാഷണല്‍ കോണ്‍ഗ്രസിന്‍റെ ലാഹോര്‍ സമ്മേളനത്തിലാണ് ആദ്യമായി ത്രിവര്‍ണപതാക ഉയര്‍ത്തിയത്. ഇതിന് മുന്പ് ,1883ല്‍ ഇന്ത്യന്‍ നാഷണല്‍ സൊസൈറ്റി അംഗീകരിച്ച പതാകയാണ് ദേശീയ പതാകയുടെ ആദ്യരൂപമായി വിലയിരുത്തപ്പെടുന്നത്. പിന്നീട് ഭഗിനി നിവേദിത രൂപകല്‍പന ചെയ്ത പതാക സമരചരിതത്തില്‍ നിര്‍ണായകമായി. ഒാറഞ്ച് നിറത്തില്‍ നിവേദിത രൂപകല്‍പന ചെയ്ത പതാക 1906ല്‍ കൊല്‍ക്കത്തയില്‍ ചേര്‍ന്ന കോണ്‍ഗ്രസ് സമ്മേളനത്തില്‍ ഉയര്‍ത്തിയിരുന്നു. ബംഗാള്‍ വിഭജനത്തിന് ശേഷം കൊല്‍ക്കത്തയിലെ പാര്‍സിബാഗന്‍ മൈതാനിയില്‍ മറ്റൊരു പതാക ഉയര്‍ന്നു. പച്ചയും മഞ്ഞയും ചുവപ്പും ചേര്‍ന്ന ത്രിവര്‍ണപതാകയ്ക്ക് രൂപം നല്‍കിയത് സചീന്ദ്രപ്രസാദ് ബോസായിരുന്നു. മാഡം ബിക്കാജിഗാമയാണ് ഇന്ത്യയ്ക്ക് ആദ്യമായി ദേശീയപതാക രൂപകല്‍പന ചെയ്തത്. 1971ല്‍ അപ്പോളോ 15എന്ന ബഹിരാകാശവാഹനത്തിലേറി നമ്മുടെ ദേശീയപതാക ബഹിരാകാശം തൊട്ടു. 1953ല്‍ മൗണ്ട് എവറസ്റ്റിലും ദേശീയപതാക നാട്ടി. എന്നാല്‍ ജമ്മുകശ്മീരില്‍ ത്രിവര്‍ണപതാകയ്ക്ക് പകരം സംസ്ഥാനപതാകയാണ് ഉയര്‍ത്തുക.
